O‘QUVCHINING O‘QUV FAOLIYATI MOTIVLARINI RIVOJLANTIRISHNING PSIXOLOGIK MEXANIZMLARI

Abstract

Maktab o‘quvchisining o‘quv faoliyatni bilim olishga, izlanishga bo‘lgan
qiziqishini yaxshilashga qaratilgan yangi metodlarni ishlab chiqish va shu asosda
o‘quvchilarning faolligini oshirish mexanizmlarini ishlab chiqish davr talabidir. O`quv
jarayonini psixologik boshqarish: o`quvchining o`quv faoliyati motivlarini aniqlash va
ular orqali o`quv faoliyatiga ehtiyoj uyg`otish pedodging asosiy tashkiliy vazifasidir.
Hozirgi davr o‘quvchi shaxsini faollashtirish tadqiqotchilariga tizimli yondashuvli
amaliyotni taqazo qilmoqda. Maktab o‘quvchilarinig asosiy faoliyati bo‘lgan
o‘qisho‘rganish ya’ni ta’lim olish faoliyatini yaxshilash, maktab o‘quvchisining faol
qilib intellektual saloxiyatini oshirish, kelajakka bo‘lgan ishonch hissini shakklantirish
pedagog va psixologlar zimmasidagi ma’sulitni oshirishni talab qiladi. Psixologik
ma’lumotlarga ko‘ra, har qanday faoliyat muayyan motivlar ta’sirida vujudga keladi
va yetarli shart – sharoitlar yaratilgandagina amalga oshadi. Shuning uchun ham ta’lim
jarayonida o‘zlashtirish, egallash va o‘rganishni amalga oshirishni ta’minlash uchun
o‘quvchilarda o‘quv motivlari mavjud bo‘lishi shart. Bilish motivlari shaxsning
(sub’ektning) gnoseologik maqsad sari, ya’ni bilish maqsadini qaror toptirishga, bilim
va ko‘nikmalarni egallashga yo‘naltiriladi. Odatda bunday turdosh motivlar nazariy
ma’lumotlarning ko‘rsatishicha, tashqi va ichki nomlar bilan atalib, muayyan toifani
yuzaga keltiradi.