OQSIL VA UGLEVODGA BOY BO’LGAN DONLI O’SIMLIKLARNI SHO’R TUPROQDA O’SISHINI O’RGANIB CHIQISH
Keywords:
KALIT SO’ZLAR: Sho’rga chidamli o’simliklar, transpirasiya koeffisienti, havo ildizlar, ildiz bachkilari, pestitsid, ro’vak, so’ta, o’tmishdosh o’simlik, harorat yig’indisi.Abstract
ANNOTATSIYA: Oqsil va uglevodga boy bo’lgan donli o’simlik Makkajo’xori
eng qurg’oqchil o’simlik 200 ga yaqin, jazirama issiqqa eng chidamli don ekinlaridan
biri. Makkajo‘xori urug‘i 8-10°C da una boshlaydi, 10-12°C da maysa hosil qiladi,
unish energiyasi harorat ko‘tarilishi bilan keskin ortadi. Masalan: harorat 15°C
boiganda, boshqa kerakli omillar yetarli bo‘lsa, ekilgandan 8-12 kun o‘tgach, unib
chiqadi. Harorat past boiganda va nam tuproqqa ekilganda urugiaming nobud boiishi
va ko‘chatlarning soni kamayishi mumkin. 0‘simligining yaxshi o‘sib rivojlanishi
uchun 20-27°C qulay harorat hisoblanadi. Uning o‘sishi uchun eng past harorat 12-
15°C bolishi kerak. Maysalar 2-3°C da nobud boiadi. Gullash bosqichida harorat 30-
35°C dan yuqori bo ‘lsa, gulining changi changlantirish xususiyatini yo‘qotadi. M
akkajo‘xori uchun foydali harorat yigindisi nav va duragaylariga qarab 2100 dan
3000°C gacha boiadi. Namlikka talabi. Makkajo‘xori qurg‘oqchilikka chidamli
o'simlik bolib, namni tejab sarflaydi. Makkajo‘xori 1 sentner quruq modda hosil qilishi
uchun 174-406 sentnergacha suv sarflaydi. Biroq mo‘l hosil yetishtirishda u suvni ko‘p
talab qiladi. Yaxshi o‘sgan bir tup makkajo‘xori yozda bir kecha-kunduzda 2-4 1 suv
yoki butun o‘sish davrida 150-200 1 suv bug’lantiradi. Dastlabki rivojlanish
bosqichlarida bir sutkada gektariga o‘rtacha 30-40m3, so‘ta chiqargandan toki sut
pishish bosqichigacha 80-100m3 suv sarflaydi. Makkajo‘xori naychalaguncha qurg‘oqchilikka chidamli boladi. Ro‘vak chiqarishdan 10 kun oldin va chiqarib
boigandan 20 kun keyin namlik yetarli bo‘lmasa, hosildorlik pasayib ketadi.
