AMINOKISLOTALAR VA ULARNING TIBBIYOTDAGI AHAMIYATI

Abstract

Ushbu maqolada 200 ga yaqin tabiiy aminokislotalar ma'lum, ulardan faqat 20
tasi oqsillarning bir qismidir. Ushbu aminokislotalar proteinogen - qurilish oqsillari
deb ataladi. Inson tanasida proteinogen aminokislotalar bilan bir qatorda boshqa rol
o'ynaydigan boshqalar ham topilishi mumkin, masalan, ornitin, balanin, taurin va
boshqalar.
Inson organizmidagi ko'plab proteinogen aminokislotalar muhim mustaqil
funktsiyalarni bajaradi, chunki masalan, glitsin, glutamik va aspartik kislotalar
biologik faol birikmalar, fenilalanin, tirozin va triptofan biogen aminlar va boshqa
bioregulyatorlarning hosil bo'lish manbai bo'lib xizmat qiladi, glitsin va taurin o't
kislotalarining bir qismidir.
Birinchi aminokislota asparagin 1806 yilda kashf etilgan. Oxirgi ma'lum bo'lgan
aminokislota treonin bo'lib, u faqat 1938 yilda ajratilgan. Har bir aminokislota oddi
(an'anaviy) nomga ega, ba'zan esa kelib chiqish manbasi bilan bog'liq. Masalan,
asparagin birinchi marta qushqo'nmasda, glutamik kislota bug'doy kleykovinasida
topilgan. Glitsin o'zining shirin ta'mi (yunoncha glikos, shirin) uchun nomlangan.
Oziq-ovqatlarda eng ko'p bo'lgan 22 ta aminokislotalar.