O`QUVCHINING O`QUV FAOLIYATI MOTIVLARINI ANIQLASH ORQALI O`QUV FAOLIYATIGA EHTIYOJ UYG`OTISHDA AMALIYOTCHI PSIXOLOGNING O‘RNI

Abstract

Hozirgi davr o‘quvchi shaxsini faollashtirish tadqiqotchilariga tizimli
yondashuvli amaliyotni taqazo qilmoqda. Maktab o‘quvchilarinig asosiy faoliyati
bo‘lgan o‘qish-o‘rganish ya’ni ta’lim olish faoliyatini yaxshilash, maktab
o‘quvchisining faol qilib intellektual saloxiyatini oshirish, kelajakka bo‘lgan ishonch
hissini shakklantirish pedagog va psixologlar zimmasidagi ma’sulitni oshirishni talab
qiladi. Maktab o‘quvchisining o‘quv faoliyatni bilim olishga, izlanishga bo‘lgan
qiziqishini yaxshilashga qaratilgan yangi metodlarni ishlab chiqish va shu asosda
o‘quvchilarning faolligini oshirish mexanizmlarini ishlab chiqish davr talabidir. O`quv
jarayonini psixologik boshqarish: o`quvchining o`quv faoliyati motivlarini aniqlash va
ular orqali o`quv faoliyatiga ehtiyoj uyg`otish pedodging asosiy tashkiliy vazifasidir.
Psixologik ma’lumotlarga ko‘ra, har qanday faoliyat muayyan motivlar ta’sirida
vujudga keladi va yetarli shart – sharoitlar yaratilgandagina amalga oshadi. Shuning
uchun ham ta’lim jarayonida o‘zlashtirish, egallash va o‘rganishni amalga oshirishni
ta’minlash uchun o‘quvchilarda o‘quv motivlari mavjud bo‘lishi shart. Bilish motivlari
shaxsning (sub’ektning) gnoseologik maqsad sari, ya’ni bilish maqsadini qaror
toptirishga, bilim va ko‘nikmalarni egallashga yo‘naltiriladi. Odatda bunday turdosh
motivlar nazariy ma’lumotlarning ko‘rsatishicha, tashqi va ichki nomlar bilan atalib,
muayyan toifani yuzaga keltiradi. O‘qish faoliyatining motivlari sifatida quyidagilarni
taxlil qilish lozim