HELIANTHUS TUBEROSUS L. NING SHIFOBAXSHLIK XUSUSIYATLARI

Abstract

Hozirgi davrning eng muhim masalalaridan biri – aholini ekologik toza oziq-
ovqat mahsulotlari va dorivor vositalar bilan taʼminlash hisoblanadi. Respublikamizda
dorivor oʻsimlikshunoslikni rivojlantirish, Oʻzbekiston florasidagi istiqbolli dorivor
oʻsimliklarni madaniylashtirish, ularni sanoat plantatsiyalarida oʻstirishni yoʻlga
qoʻyish farmatsevtika sanoati xomashyo bazasini yaratishda muxim oʻrin tutadi. Ana
shunday istiqbolli dorivor oʻsimliklardan biri Topinambur, yernok (Helianthus
tuberosus L.) hisoblanadi. Uning foydali xususiyatlari bisyorligi sabab, dunyoning
koʻplab davlatlarida sevib isteʼmol qilinadi. Germaniya va Yaponiyada qahva
tayyorlashda qaynatilgan topinambur suvidan foydalanishadi. Mutaxassislarning
taʼkidlashicha, u toʻyimliligi jihatidan nafaqat kartoshka, balki lavlagidan ham ikki
barobar foydali sanaladi. 100 gramm topinambur tarkibida 79 gr suv, 2,1 gr oqsil, 0,1
gr yogʻ, 12,8 gr uglevod mavjud boʻlib, kaloriyasi 61 kkalga teng. U oʻzida kaliy,
kaltsiy, fosfor, magniy, temir singari mineral moddalar hamda B1, B2, B6, C, PP kabi
vitaminlarni jamlagan. Topinambur tarkibidagi temir moddasi sabzi, kartoshka,
sholgʻom, lavlagidan ham yuqori. Topinambur ovqat hazm qilish tizimi xastaliklarida
samarali natija beradi. Qolaversa meʼda xastaliklari, xususan, gastrit (meʼda shilliq
qavati yalligʻlanishi), pankreatin, 12 barmoqli ichak xastaliklari, ich qotishda ijobiy
taʼsir koʻrsatadi. Uni doimiy ravishda isteʼmol qilish ichaklar mikroflorasining normal
ishlashiga yaxshi taʼsir oʻtkazadi.